- سرگذشت موسیقی ایران مشابه سرگذشت کشور ایران است که در طول تاریخ شرایط پر از فراز و نشیبی داشته، به نوعی موسیقی، حکایت تاریخی ملت ها است.
- در کشور ما در دوران باستان اعتقاداتی وجود داشته که موسیقی را صدای خداوندی می دانستند، به همین دلیل موسیقی در بالاترین درجه و مراتب قرار داشته است ، به همین دلیل موسیقی دانان از میان علما و کاهنان بودند،این نمونه هارا می توانید تصاویرش را در بین النهرین ، ایلام و نوازندگانی که در آن جا وجود دارد که حتی لباسهای مذهبی و پوششهای خاصی پوشیده اند ببینید.
- اوج شکوه و عظمت موسیقی ایرانی در دوران خسرو پرویز و ساسانیان است. که کنسرت های 1000 نفری برگزاری میشده است.به عنوان مثال در طاق بستان کرمانشاه هنگام شکار زنان نوازنده چنگ نواز بر روی قایقها بر روی آب در حال اجرای موسیقی هستند چیزهایی که امروزه در قرن 21 جذاب اند.
- بعد از حمله اعراب به ایران موسیقی مثل دیدگاه و فرهنگ باستانی کنار و به حاشیه میرود و به شکل پنهانی در قالب شعر خودش را نمایان میسازد. بسیاری از بزرگان ادبیات ایران مثل حافظ و مولوی موسیقی دان بودند و با آن اندیشه باستانی به موسیقی پرداختند.به عنوان مثال مولوی میگوید
بانگ گردش های چرخ است اینکه خلق می سرایندش به طنبور و به حلق
مؤمنان گویند که آثار بهشت نغز گردانید هر آواز زشت
ما همه اجزای آدم بوده ایم در بهشت این لحن ها بشنوده ایم
مؤمنان گویند که آثار بهشت نغز گردانید هر آواز زشت
ما همه اجزای آدم بوده ایم در بهشت این لحن ها بشنوده ایم
یا حافظ در مصرعی میگوید:
گوش نامحرم نباشد جای پیغام و سروش
گوش نامحرم نباشد جای پیغام و سروش
- در طول تاریخ موسیقی فراز و نشیب فراوانی داشته به عنوان نمونه به هنگام حمله مغول در طول 500 سال ، از گوشه و کنار حاشیه نشین ها و بیابانگردهای مهاجم به ایران حمله میکنند، بر این اساس در هر منطقه ای یک سلسه پادشاهی به وجود می آید، با یک سلیقه خاص از فرهنگ و هنر ، بنابر موسیقی ایرانی به پیروی از آن تکه تکه میشود به همین تناسب شعر ایرانی هم دارای مکاتب فراوانی شده است.
- آن چیزی که امروز ما به عنوان موسیقی سنتی یا موسیقی ایرانی میشناسیم حاصل شناخت 120 سال گذشته است که با شخصی به نام میرزا عبداله فراهانی شروع میشود ، میرزا عبداله بخشی از موسیقی که در گوشه کنار ایران است و با ساز خودش (تار) همخوان است جمع آوری میکند. میرزاعبداله سرپرست نوازندگان ناصرالدین شاه است.پس از جمع آوری قطعات موسیقی اسم این طبقه بندی را ردیف می گذارد ، ردیف به معنای قطار کردن و مرتب کردن چیزها در کنار هم است.موسیقی ایرانی بر اساس جمع آوری میرزاعبداله به اسم ردیف میرزا عبداله شناخته میشود.میرزا عبداله شاگردان زیادی داشته از جمله مرحوم درویش خان و شاگرد درویش خان ، نورعلی خان برومند چون پزشک بوده و تحصیلات آکادمیک داشته است، بعد ها این شکل از موسیقی ایرانی را وارد دانشگاه میکند. موسیقی به نت نوشته میشود و دارای نظام موسیقیایی می شود.
تصویر نور علی برومند
- موسیقی ایرانی با هفت دستگاه شناخته میشود، که تفاوت این دستگاه ها بر اساس فواصل پرده هایی که اجرا میشوند و تفاوتهای آنها است.هر دستگاه از تعداد بسیاری گوشه موسیقی تشکیل شده‌است و معمولاً بدین شیوه ارائه میشود که از درآمد دستگاه آغاز میکنند، به گوشهٔ اوج دستگاه میرسند، سپس با فرود به گوشه‌های پایانی و ارائهٔ تصنیف و سپس رِنگی اجرای خود را به پایان میرسانند.ترتیب و توالی پرده های مختلف موسیقی باعث ایجاد حس و شور متفاوت در گوش شنونده میشود. خیلی از دستگاه های موسیقی ایرانی گوشه های متنوعی دارند که نامگذاری آنها بر اساس اسامی افراد مشهوری که آن قطعه را ساخته یا خوانده اند مثل حاجی حسنی ، مهدی ضرابی ... و یا اسم مکان هایی است که روزی در قلمرو فرهنگی ایران بوده است مانند حجاز و بغداد و یا با اقوام مختلفی نسبت دارد مانند بختیاری ،کرد بیات و آذربایجانی.
